Louis-Ferdinand Céline

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Artìculu in LSC

Retratu de Louis-Ferdinand Céline

Louis-Ferdinand Céline, nàschidu Louis Ferdinand Auguste Destouches (Courbevoie,27 maju 1894 - Meudon, 1 triulas 1961), est istadu unu mèigu e iscritore frantzesu. Céline, chi est su nomìngiu chi usaiat pro firmare is òperas suas, fiat su nùmene de sa jaja. Est su prus traduidu e lègidu iscritore frantzesu de su de 20 sèculos a segus de Marcel Proust.

Sa pensada sua est pessimista e tipicamente nichilista. Est cunsideradu unu de is prus mannos annovadores de sa literadura frantzesa intre is cuntemporaneos, ca pro ite at intradu unu istile personale chi chircat de mentènnere sa fortza emotiva de sa limba chistionada.

Comente persona abarrat pagu istimadu dae medas crìticos pro neghe de is posuduras polìticas. Difatis Céline fortzis aiat collaboradu cun is nazistas e b'at fintzas carchi pamphlet chi lassat crèere ca fiat antisemita.

Vida[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Nàschidu in Courbevoie, Louis Ferdinand Auguste Destouches est fìgiu solu de Fernand Destouches (Le Havre 1865 - Parigi 1932) e de Marguerite Guillou (Parigi 1868 - Parigi 1945). Su babbu est impreadu assegurativu e a nàrrere de s'iscritore de orìgines nòbiles, sa mamma mercadera de rendas.

In gioventude non tenet fortunatraballende de butegheri de oru, duncas est mandadu dae su babbu a s'èsteru pro imparare is limbas. Bivet unos cantos meses in Inghilterra e Germània. In su 1912, a degheoto annos intrat in s'esèrtzitu frantzesu.

In su 1914 pigat parte che volunteri a is primos cumbatimentos de sa I Gherra Mundiale in Bèlgiu, in ue abarrat ingotu a unu bratzu, cun una balla infertzida in conca. Arretzit pro custu una medàllia de prata.

Est mandadu tando a triballare in ufìtzios de su cunsoladu frantzesu de Londra, in ue abbitat logos de prostitutzione e connoschet sa prima mugere, Suzanne Nebout, ma ant a abarrare impare isceti pagus meses. Sa gherra ddi lassat rastos siat dèpidos a is feridas, siat de mente: tenet dificultades a si dormire e intendet frùschios in is origas. Incomintzat como a intendere su sentidu de afannu e dibilesa pro sa vida, chi at a caraterizare a pustis sa pensada sua.

In su 1916 partit a Camerun cun sa Compagnie Francaise Shanga Oubangui, pro abbaidare a unu prantamentu de cacao. Noe meses a pustis torrat a Frantza maladiadu de malària

Acabada sa gherra andat a bìvere a Rennes e si cojat cun Édith Follet, fìgia de unu diretore de iscola de meighina, e si làureat in meighina in su 1924. Sa tesi, subra su traballu de su mèigu ungheresu Ignàc Fülöp Semmelweis, podet èssere cunsiderada sa prima opera sua de literadura.

Dae su 1924 a su 1928, traballende pro sa Sotziedade de Natziones, viàgiat meda siat a Inghilterra, siat a Isvìtzera, Àfrica e a Amèrica. Torradu in Frantza andat a bìvere a Montmarte in ue s'òcupat gasi a gratis de atèndere comente mèigu a is pòboros e comintzat a iscriere su romanzu 'Voyage au bout de la Nuit', s'òpera sua prus famada.

In is annos '30 cojat sa baddadora Lucie Georgette Almansor, chi at a èssere sa de tres mugeres.

In tempus de su regime de Vichy, Cèline non si decrarat mai fascista e sa pensada sua est tropu pessimista e nichilista pro pòdere torrare ùtile a is gerarcas. Prusaprestu, abarrant iscritos e afirmatziones subra is ratzas e sos ebreos chi lassant dudosos e pro neghe de chi, in is annos a sighire, s'iscritore s'at a dèpere giustificare bortas medas. No ant a ammancare fintzas acusas de negatzionismu.

B'est de nàrrere ca in su 1934 circhende s'amada Elizabeth Craig in Istados Unidos, dd'aiat agatada cojada cun unu òmine ebreu e chi sa de is losingas de òmines ebreos a fèminas arianas est chistione chi torrat in is pamphlets incrimenados.

Acabada sa Segunda Gherra Mundiale est cundennadu a s'esìliu e si nche fuet a Danimarca, in ue bivet in clandestinidade impare cun sa mugere. Cassados su 17 de nadale 1945, sunt arrestados e cundennados a batòrdighi meses de presone. In su 1951 a pustis de maladias e àteras cundennas de su tribbunale de Parigi, torrat a Frantza, in ue però non tenet vida fàtzile, sende chi est inditadu che nazista de totu is iscritores de manca, chi nde cherent iscantzellare sa memòria (francu Albert Camus, mancari issu etotu apat fintzas cumbàtidu de partisanu). In is fatos Céline at a èssere discoidadu no isceti in Frantza ma in totu is natziones de Europa.

Torradu dae su disterru si trasladat a bivere in Meudon, tzitade pagu a tesu de sa capitale in ue faghet vida retirada, traballende siat comente iscritore, siat comente mèigu, mancari siant pagus meda is chi galu si cherent fàghere atèndere dae issu. Morit sa prima die de trìulas in su 1961 a sighidu de una emorragia in su cherbeddu. S'acuntèssida est pagu cunsiderada dae s'imprenta, prus pagu cando s'incrasa morit unu àteru iscritore grandu e meda prus istimadu: Ernest Hemingway.

tumba
Sa tumba de Céline

Est cumbintu fintzas a sa morte chi at a èssere interradu in su campu santu de Père Lachaise, ma sa mugere ischiende ca s'opinione pùblica non diat èssere de acòrdiu, ddu faghet interrare in Meudon.

Òpera[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Cunsideradu unu de is prus iscritores esistentzialistas importantes, is iscritos suos sunt caraterizados dae pessimismu e nichilismu. Su chi prus nde faghet manna s'opera est su limbàgiu chi usat: chircat difatis de cuncordare unu istile literàriu cun sa fortza espressiva de su chistionadu. Pro su chi pretocat is temas, si podet agatare una cumponente autobiogràfica forte, contende cun sarcasmu arrabiadu dibilesas, bascesas e tonterias siat in sa sotziedade siat in is pessones, niunu esclùdidu. Sa leghidura si donat fatuvatu a su risu, ma est unu rìere grae de assatzu. Céline ponet a unu oru sos idealismos e chentza piedade bogat a pitzu is bisuras prus pudrigadas de sa realidade.

Bibliografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Romanzos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Voyage au bout de la nuit, 1932
  • Mort à crédit, 1936
  • Guignol's Band, 1944
  • Casse-pipe, 1949
  • Féerie pour une autre fois, 1952
  • Normance : Féerie pour une autre fois II, 1954
  • D'un château l'autre, 1957
  • Nord, 1960
  • Le Pont de Londres / Guignol's Band II, 1964
  • Rigodon, 1969

Pamphlets[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Mea Culpa, 1936
  • Bagatelles pour un massacre, 1937
  • L'École des cadavres, 1938
  • Les Beaux Draps, 1941

Ateros[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • Carnet du Cuirassier Destouches 1913
  • Des vagues, 1917
  • La Vie et l'Œuvre de Philippe Ignace Semmelweis, 1924
  • La Quinine en Thérapeutique, 1925
  • L'Église, 1933
  • Foudres et flèches, 1948
  • Scandale aux abysses, 1950
  • Entretiens avec le professeur Y, 1955
  • Ballets sans musique, sans personne, sans rien, 1959.
  • Progrès, 1978
  • Arletty, jeune fille dauphinoise, 1983
  • Préfaces et dédicaces, 1987
  • Histoire du petit Mouck, 1997
  • À l'agité du bocal, 2006
  • Céline vivant, 2007
Controllu de autoridadeVIAF (EN36916020 · ISNI (EN0000 0003 6864 0226 · BIBSYS (EN90068905 · BNC 000035774 · BNE (ESXX822960 (data) · BNF (FRcb11895729d (data) · CANTIC (CAa11145110 · CiNii (JAENDA00331165 · Europeana agent/base/60856 · GND (DE118519867 · LCCN (ENn79063419 · LNB (LVEN000040019 · MusicBrainz 22220116-8fce-4bfd-8c8f-aa11ebf72487 · NDL (ENJA00435592 · NKC (ENCSjn19981000542 · NLA (EN35729699 · NLG (EN85401 · NLK (KOKAC199604672 · Su valore a0000001182056 de NLP no est vàlidu. · NSK (HR000052518 · NTA (EN068783884 · OL OL4280496A · RERO 02-A000045818 · RKD (EN414769 · SBN (ITCFIV030337 · SELIBR (SE180759 · SNAC (ENw6vd73sx · SUDOC (FR026774240 · Trove (EN1061270 · ULAN (EN500340530 · WorldCat Identities (ENn79-063419