Mario Delitala

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Mario Delitala
Nàschida16 de cabudanni 1887
Orane
Morte28 de austu 1990
Tàtari
Natzionalidadesarda
Tzitadinàntziaitaliana
GenitoresMama: Adelaide Corti
Babbu: Bardilio Delitala
Traballupintore e intzisore

Mario Delitala (Orane, 16 de cabudanni 1887 - Tàtari, 28 de austu 1990) est istadu unu pintore e intzisore sardu.

Biografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Fiat fìgiu de Bardilio Delitala, mèdicu de sa bidda e de Adelaide Corti. Est cunsideradu unu de sos prus mannos intzisores in s'istadu italianu de su Noighentos.

A pustis de àere frecuentadu sas iscolas primàrias in sa bidda nadale sua sighit sos istùdios in Tàtari, in ue pigat su diploma de ragionieri. Pro tres annos istat in Milanu, traballende in su setore amministrativu de sa dita Duchesne e in su matessi tempus frecuentende su Cursu Superiore de Disinnu litogràficu. In su 1911 torrat a Orane, in ue realizat duas òperas pro su Munitzìpiu. In su 1912 si tràmudat a Casteddu. In su cabu de logu de sa regione connoschet unos àteros artistas, intre sos cales Frantziscu Ciusa, Filipu Figari e Remo Branca.

Su 28 de nadale de su 1914 benit fatu intrare in sa Massoneria in sa Loggia Karales de Casteddu, fundada in su 1912 dae sa Serenìssima Loggia Manna de Itàlia de Pratza de su Gesùs, chi pagos mese in antis de s'initziatzione sua fiat colada a sas dipendèntzias de s'Oriente Mannu de Itàlia.[1]

Mario Delitala Volto di vecchio, 1924, Pinacoteca natzionale de Tàtari

In su 1915, a s'iscòpiu de sa gherra mundiale, partit sordadu pro su fronte.

A s'acabu de sa gherra si firmat in Venètzia, in ue acabat sa formatzione sua. Torradu in Sardigna in su 1922 daet inghitzu a su perìodu prus produtivu de sa produtzione sua pintende s'àula de sa Comuna de Nùgoro in su 1926, esecutende sos afriscos in sa Crèsia majore de Lanusèi intre su 1927 e su 1931, traballende in Tàtari e in medas àteras localidades isolanas. In su 1935 binchet su Prèmiu de sa Regina, ex aequo cun Stanis Dessy.

Mario Delitata, Acquaiole verso le fonte, xilografia, 1926

A pustis de s'èssere tramudadu a Urbino, in su 1936, in sa Biennale de Venètzia, binchet su Prèmiu Presidèntzia Biennale, pighende a pustis parte a mustras in totu su mundu. A pustis de sa torrada in Sardigna in su 1945, in su 1948 lu mutint a dirìgere s'Istitutu de Arte de Palermu, in ue abarrat finas a su 1960 esecutende medas òperas in Palermu, Enna e Tràpani.[2]

In su 1963 otenet sa pensione e s'istabilit in Tàtari sighende a pintare e realizare òperas artìsticas originales in tzeràmica e unos àteros materiales, collaborende meda cun sa decoradura de sa sede noa de su Cunvitu Natzionale "Canopoleno". Morit in su 1990 a s'edade de 102 annos.

A issu ant intituladu su litzeu artìsticu de Lanusèi.[3]

In su 2022 su Comunu de Patiolla e s'assòtziu Casa Falconieri, chi dae trinta annos s’òcupat de difùndere s’arte in totu su mundu, ant isseberadu de li dedicare sa mustra “I luoghi del segno – Mario Delitala, Arte come progetto”.[2]

Notas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. (IT) Vittorio Gnocchini, L'Italia dei liberi muratori: brevi biografie di massoni famosi, Roma, Erasmo Edizioni, 2005, p. 104, ISBN 978-88-8483-362-4, OCLC 62363107. URL consultadu su 12 nadale 2019.
  2. 2.0 2.1 Andrea Deidda, Arte, tres òperas disconnotas de su maistru Mario Delitala, in Istorias, 6 santugaine 2022. URL consultadu su 27 santugaine 2022.
  3. (IT) Istituto Tecnico Geometri e Liceo Artistico Mario Delitala – Lanusei, in web.archive.org, 31 martzu 2013. URL consultadu su 12 nadale 2019 (archiviadu dae s'url originale su 31 martzu 2013).

Bibliografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  • (IT) Maria Luisa Frongia, Mario Delitala (PDF), in Grandi Monografie, Nùgoro, Ilisso Edizioni, 1999, ISBN 88-87825-03-3, OCLC 43883129. URL consultadu su 12 nadale 2019 (archiviadu dae s'url originale su 4 martzu 2016).
  • (IT) Remo Branca, Arte in Sardegna, cun iscritos introdutivos de Francesco Paolo Branca e Giorgio Pellegrini, Tàtari, Carlo Delfino editore, 2015 [1933], ISBN 978-88-7138-814-4, OCLC 952962357.

Artìculos ligados[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Ligàmenes esternos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Controllu de autoridadeVIAF (EN52487624 · ISNI (EN0000 0000 5858 7335 · BNF (FRcb149661336 (data) · GND (DE11888770X · LCCN (ENn87877181 · SUDOC (FR165118156 · WorldCat Identities (ENn87-877181