Paisos nòrdicos

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Artìculu in LSC

Mapa de sos paisos nòrdicos
Mapa de sa densidade de populatzione

Cun paisos nòrdicos s'inditat una regione geogràfica e culturale chi tirat a chimbe istados de s'Europa setentrionale:

A custos sunt azuntos fintzas sas regiones autònomas de Ìsulas Føroyar, Groenlàndia e Ìsulas Åland. Sunt totus acapiados de istiles de vida, istòria, limbas e istruturas sotziales simbigiantes.

Traditzionalmente Estònia e Letònia fiant cumpresas in custu grupu, ma sas ùrtimas acontessidas istòricas las ant istesiadas e si las cunsìderant a parte in su grupu de sos istados bàlticos, mancari susetotus s'Estònia ambissionat a bi torrare a èssere parte.

Sos paisos nòrdicos s'agatant in sas primas posiduras de medas inditos mundiales, comente sos chi pertocant educatzione, economia, competitividade, deretos tziviles, calidade de sa vida e isvilupu umanu.[1]

Sos chimbe paisos nòrdicos e sas tres dipendèntzias cun istatutos ispetziales costituint su cunsìgiu nòrdicu, un aorganizatzione interparlamentària de cooperatzione.

Datos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Intre sos paisos nòrdicos s'Isvètzia est su prus istèrridu e populadu, s'Islanda su prus pagu populadu e sa Danimarca su cun subrafache prus minore. Sa Finlàndia è su solu istadu de su grupu a chi fetzat parte de sa zona Euro; de s'Unione Europea, de chi sunt parte fintzas Isvètzia e Danimarca, mancari cunserbent moneda locale.

S'Islanda est negotziende s'intrada in s'Unione Europea. In Norvegia intames, a fatu de duos tentativos fallidos, no est dàbile chi nde dimandet s'intrada in tempus imbeniente.

Istados[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Nùmene Istèrrida
(km2)
Populatzione
(bividores)
EU/Euro
Danimarca 1.43.094 4.5.475.791
Finlandia 3.338.424 3.5.336.458
Islanda 2.103.125 1.319.756
Isvètzia 5.449.964 5.9.082.995
Norvegia 4.385.199 2.4.623.000
Paisos nòrdicos 6.1.319.806 6.24.838.000

Regiones autònomas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Nùmene Istèrrida
(km2)
Populatzione
(bividores)
EU/Euro
Groenlàndia 1.2.166.086 4.57.695
Ìsulas Åland 2.13.517 1.27.153
Ìsulas Føroyar 3.1.396 3.49 057

Geografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa regione geogràfica s'isterret pro una subrafache de casi 3,5 milliones de km², ma prus de sa metade de su territòriu no est bivìbile sende chi ammuntadu de una capa de àstragu (mescamente sa Groenlàndia). Contat populatzione de unos 26 milliones de bividores.

Demografia[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sa majoria de sa populatzione de Finlàndia tenet orìgines ètnicas deferentes dae isvedesos, norvegesos e danesos, sa limba de majoria faghet parte de su grupu ugro-fìnnicu, contra sos àteros chi faeddant limbas germànicas. Sa segunda limba uffitziale de Finlandia est comente chi siat s'isvedesu, èssende istada sugeta a sa dominatzione de s'Isvtzia pro unos 550 annos.

In sa regione de norti intre Isvètzia, Norvègia e Finlàndia (fintzas sa Rùssia), s'agatat sa Lapònia, regione in ue bivet su pòpulu sami, minoria chi faeddat limba de su brancu ugro-fìnnicu, comente su finlandesu. Sa populatzione de sa Groenlàndia est formada de sos inuit, unu pòpulu de orìgine amerindia.

Notas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. http://norden.diva-portal.org/smash/record.jsf?pid=diva2%3A702003&dswid=4334

Artìculos ligados[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Àteros progetos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]