Irìdiu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.

Flag of Sardinia, Italy.svg
Artìculu in LSC
Flag of Sardinia, Italy.svg

Su Irìdiu in sa tàula periòdica de is elementos
Irìdiu

S'irìdiu est s'elementu chìmicu de nùmeru atòmicu 77 e sìmbulu Ir. Est unu metallu de transitzione biancu-prata, meda tostu, chi pertenet a su grupu de su plàtinu. S'agatat in natura in liga cun s'òsmiu e agatat impreu in sa produtzione de ligas metàllicas destinadas a traballare a arta temperadura e in cunditziones de elevada usura.

S'irìdiu est cunsideradu èssere su metallu prus resistente a sa corrosione.

Su nùmene irìdiu derivat de su latinu iridium de iris = arcudechelu cun s'agiunta de su sufissu -ium tìpicu de sos elementos metàllicos.[1]

Sa depositzione insolitamente manna de irìdiu in carchi pìgiu geològicu est cunsiderada èssere proa de su crètidu impatu meteorìticu chi, a caddu intre su Cretàtzeu e su Tertziàriu, diat àere provocadu s'estintzione de unu mannu nùmeru de formas de organismos bividores fintzas de mannaria manna, tra cale sos dinosàuros.

Est impreadu in aparitzos espostos a artas temperaduras, in cuntatos elètricos e comente a additivu adduradore de su plàtinu.

Notas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. Etimologia del nome degli elementi, in takimika.liceofoscarini.it. URL consultadu su 16 martzu 2020 (archiviadu dae s'url originale su 5 santugaine 2012).

Àteros progetos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]