Omàn

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.

Coordinadas: 21°N 57°E / 21°N 57°E21; 57


Artìculu in LSC

Bandera
Posidura in su mundu

Su Sultanadu de s'Omàn (in àrabu: عمان‎, Omān, pronuntziadu [ʕumaːn]) est un'istadu asiàticu situadu in sa portzione sud-orientale de sa penìsula arabica. Sa capitale est Mascate.

S'Omàn tenet istèrrida de 309.501 km² e contat unos 3.840.000 bividores. Làcanat cun sos Emirados Àrabos Unidos a nord-ovest, cun s'Aràbia Saudita a ovest e cun su Jemen a sud-ovest. S'acarat in su mare Aràbicu a sud e a estu, in su golfu de s'Omàn a nord-estu. A s'Omàn pertenent fintzas sas exclaves de Madha e Musandam, chi làcanant cun sos Emirados Àrabos Unidos; sa segunda si ghetat a s'istrintu de Hormuz e a su golfu de s'Omàn.

De su de 17 sèculos s'Omàn at tentu unu impèriu coloniale pròpiu, in cumpetitzione cun Portugallu e Regnu Unidu pro su controllu de su Golfu Pèrsicu e de s'otzèanu Indianu. In su de 19 sèculos, perìodu de su màssimu lughidore, s'influèntzia polìticu-econòmica de custu impèriu fiat arribada in Iràn, Pakistàn e a Zànzibar. Su noighentos at bidu imbetzes su forte declinu econòmicu de su sultanadu, sa cale prosperidade fiat basada in su fatu de èssere unu richissimu mercadu de armas e iscraos, fainas intradas in crisis. A càusa de custa decadèntzia s'Omàn at rùidu in suta de sa forte influèntzia de su Regnu Unidu, diveninde parte de s'impèriu suo che protetoradu fintzas a su 1971. Traditzionalmente su sultanadu si movet cunforme Regnu Unidu e Istados Unidos, ma at semper cunservadu sa soberania e mantenet oe una polìtica èstera indipendente.

S'Omàn est una monarchia assoluta guvernada dae su sultanu, ma su parlamentu tenet carchi podere legislativu e de controllu[1]. In sa santandria 2010 s'UNDP, subra 135 paisos cunsiderados, at classificadu s'Omàn comente s'Istadu chi at tentu su majore isvilupu sotzio-econòmicu in sos ùrtimos 40 annos[2]; su sultanadu est cunsideradu unu de sos prus isvilupados e istàbiles tra sos paisos àrabos[3].

Notas[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. (EN) Middle East Online::Sultan entrusts Oman ruling family council to choose successor, in middle-east-online.com. URL consultadu su 21 santandria 2019 (archiviadu dae s'url originale su 12 ghennàrgiu 2012).
  2. (EN)Media | Latest News | Announcements | Human Development Reports (HDR) | United Nations Development Programme (UNDP) Archiviadu su 9 santandria 2013 in s'Internet Archive.
  3. (EN) F. P. Staff, 2010 Failed States Index - Interactive Map and Rankings, in Foreign Policy. URL consultadu su 10 austu 2021.

Àteros progetos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]