Omàn

Artìculu in LSC

Bandera

Posidura in su mundu

Su Sultanadu de s'Omàn (in àrabu: عمان‎, Omān, pronuntziadu [ʕumaːn]) est un'istadu asiàticu situadu in sa portzione sud-orientale de sa penìsula arabica. Sa capitale est Mascate.

S'Omàn tenet istèrrida de 309.501 km² e contat unos 3.840.000 bividores. Làcanat cun sos Emirados Àrabos Unidos a nord-ovest, cun s'Aràbia Saudita a ovest e cun su Jemen a sud-ovest. S'acarat in su mare Aràbicu a sud e a estu, in su golfu de s'Omàn a nord-estu. A s'Omàn pertenent fintzas sas exclaves de Madha e Musandam, chi làcanant cun sos Emirados Àrabos Unidos; sa segunda si ghetat a s'istrintu de Hormuz e a su golfu de s'Omàn.

De su de 17 sèculos s'Omàn at tentu unu impèriu coloniale pròpiu, in cumpetitzione cun Portugallu e Regnu Unidu pro su controllu de su Golfu Pèrsicu e de s'otzèanu Indianu. In su de 19 sèculos, perìodu de su màssimu lughidore, s'influèntzia polìticu-econòmica de custu impèriu fiat arribada in Iràn, Pakistàn e a Zànzibar. Su noighentos at bidu imbetzes su forte declinu econòmicu de su sultanadu, sa cale prosperidade fiat basada in su fatu de èssere unu richissimu mercadu de armas e iscraos, fainas intradas in crisis. A càusa de custa decadèntzia s'Omàn at rùidu in suta de sa forte influèntzia de su Regnu Unidu, diveninde parte de s'impèriu suo che protetoradu fintzas a su 1971. Traditzionalmente su sultanadu si movet cunforme Regnu Unidu e Istados Unidos, ma at semper cunservadu sa soberania e mantenet oe una polìtica èstera indipendente.

S'Omàn est una monarchia assoluta guvernada dae su sultanu, ma su parlamentu tenet carchi podere legislativu e de controllu. In sa santandria 2010 s'UNDP, subra 135 paisos cunsiderados, at classificadu s'Omàn comente s'Istadu chi at tentu su majore isvilupu sotzio-econòmicu in sos ùrtimos 40 annos; su sultanadu est cunsideradu unu de sos prus isvilupados e istàbiles tra sos paisos àrabos.