Amèrica Latina

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.


Artìculu in LSC

Ispainadura de is limbas romanzas in su cuntinente americanu.

S'Amèrica Latina est costituida de is paisos de su cuntinente americanu chi sunt istados colonizados o comente chi siat fortemente influentzados pro resones disvariadas, de is natziones latinas europeas de Ispagna, Portugallu e Frantza e in ue sunt faeddadas limbas neo-latinas comente ispagnolu, portughesu e frantzesu.

Sa definitzione de Amèrica Latina no est allindada petzi a in caraterìsticas linguisticas, ma fintzas is chi pertocant sa cultura, s'istòria, sa geografia, sa religione, s'etnia, sa polìtica, sa sotziedade e s'economia.

Custu contu balet mescamente pro is paisos indipendentes. Nd'est duncas perricada s'apartenèntzia de is territòrios francòfonos de Québec e Nou Brunswick de su Cànada. Sunt intames cunsiderados faddinamente paisos latinu-americanos su Belize, Grenada e Guyana chi sunt de ròdia anglòfona, su Suriname de ròdia olandesa e àteros.

S'ispainadura de culturas e limbas latinas imbatet in realidade a interessare fintzas istados de traditzione diferente in totu su cuntinente. In is Istados Unidos de America, a esempru, chi sunt de ròdia anglo-sassone, siat pro chistiones istòricas de is bàrios territòrios, siat pro is acuditas de migradòres, est meda chistionadu fintzas s'ispagnolu, chi est limba co-uffitziale impare a s'inglesu in su Nou Mèssicu. In Louisiana intames, unu 5% de is bividores chistionat galu su frantzesu che limba mama, sende chi fintzas a su de 18 sèculos fiat colònia frantzesa; unu arresonu simigiante podet èssere fatu pro su Maine in ue prus de su 5% de is bividores est de limba mama frantzesa.

Istados[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Is istados cunsiderados partes de s'Amèrica Latina sunt is chi sighint:

Istadu Istèrrida (km²) Bividores Capitale Limba uffitziale Indipendèntzia
Argentina 2.766.890 40.117.096 Buenos Aires ispagnolu 9 trìulas 1816 de s'Ispagna
Bolìvia 1.098.581 10.907.778 Sucre
La Paz
ispagnolu
limbas amerindas
6 austu 1825 de s'Ispagna
Brasile 8.514.877 192.376.496 Brasìlia portughesu 7 cabudanne 1822 de su Portugallu
Cile 756.950 17.224.200 Santiago de Cile ispagnolu 12 friàrgiu 1818 de s'Ispagna
Colòmbia 1.141.748 45.925.397 Bogotá ispagnolu[n 1] 20 trìulas 1810 de s'Ispagna
Costa Rica 51.100 4.608.426 San José ispagnolu 1º trìulas 1823 de su Mèssicu
Cuba 109.886 11.239.363 La Habana ispagnolu 10 santugaine 1868 de s'Ispagna
Repùblica Dominicana 48.442 9.378.818 Santo Domingo ispagnolu 16 austu 1865 de s'Ispagna
Ecuador 272.046 15.007.343 Quito ispagnolu 10 austu 1809 de s'Ispagna
El Salvador 21.040 6.134.000 San Salvador ispagnolu 15 cabudanne 1821 de s'Ispagna
Guatemala 108.890 13.276.517 Città del Guatemala ispagnolu 15 cabudanne 1821 de s'Ispagna
Guyana Frantzesa 83.534 217.000 Cayenne frantzesu
Haiti 27.750 9.719.932 Port-au-Prince frantzesu
crèolu haitianu
1º ghennàrgiu 1804 de sa Frantza
Honduras 112.492 8.249.574 Tegucigalpa ispagnolu 1º trìulas 1823 de su Mèssicu
Mèssicu 1.972.550 112.336.538 Tzitade de su Mèssicu ispagnoli 15 cabudanne 1810 de s'Ispagna
Nicaràgua 130.373 5.891.199 Manàgua ispagnolu 1º trìulas 1823 de su Mèssicu
Panamá 75.517 3.405.813 Panamá ispagnolu 3 onniasantu 1903 de sa Colòmbia
Paraguay 406.752 6.460.000 Asunción ispagnolu
guaraní
14 maju 1811 de s'Ispagna
Perù 1.285.216 29.496.000 Lima ispagnolu
Quechua
[Aymara]
28 trìulas 1821 de s'Ispagna
Puerto Rico 9.104 3.725.789 San Juan ispagnolu
inglesu
Uruguay 176.215 3.494.382 Montevideo ispagnolu 25 austu 1825 de su Brasile
Venezuela 916.445 29.105.632 Caracas ispagnolu 13 ghennàrgiu 1830 de sa Gran Colòmbia
  1. S'inglesu è co-uffitziale in su Dipartimentu de s'Artzipèlagu di San Andrés, Providencia e Santa Catalina.

Artìculos ligados[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Àteros progetos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]