Illinois

Artìculu in LSC

S'Illinois, inditadu in ruju in sa mapa de sos Istados Unidos de Amèrica

Bandera de s'Illinois

S'Illinois (ˌɪlɨˈn�"ɪ/ il-i-noy) est un'istadu chi faghet parte de sos Istados Unidos de Amèrica. Est postu in sa regione de otzidente mèdiu. Sa capitale est Springfield, sa prus manna tzitade Chicago.

Tres presidentes de is Istados Unidos benint de s'Illinois: Abraham Lincoln, Ulysses S. Grant e Barack Obama. Ronald Reagan aiat sighidu carriera polìtica in Califòrnia, ma est istadu su solu presidente nàschidu e crèschidu in Illinois. S'Illinois tenet luminada de signaladore de s'andeju in chistiones sotziales, culturales e polìticas.

Is nomìngios sunt "Land of Lincoln" (Terra de Lincoln) e "Prairie State" (Istadu de sa Prateria). Est su de 5 prus mannos istados e su de 25 prus populados de sos 50 istados aunidos.

Geografia

Allàcanat in su norte cun su Wisconsin, in su norte-estu bessit in su lagu Michigan, in s'estu tenet làcana cun s'Indiana, in sud-est cun su Kentucky, in su sud-uestu e uestu cun su Missouri, in su norte-uestu cun s'Iowa.

Istòria

Mancari oe sa manna parte de sos bividores istent a giru de Chicago, in su norte, sa prima zona de s'Illinois chi est istada ocupada de europeos est sa de s'uestu e de sud fache a norte. Is primas cussòrgias de colonizadores, chi beniant mescamente de Kentucky, torrant a coa in is primos annos de su sèculu de 19. Fiat fatu istadu in su 1818. In is deghinas de annos chi fiant sighidos sa populatzione est crèschida meda gràtzias a s'arribu de emigrantes tedescos e isvedesos.

In su sèculu de 20, intre is duas gherras mundiales, s'istadu at connotu isvilupu de s'indùstria in su norte e est istadu tzentru mannu de manìgiu. Sa populatzione s'est fintzas arrichida de bividores de orìgine afro-americana.

Economia

S'Illinois tenet economia disvariada, ma est prus isvilupada in s'àmbitu de is trasportos. Su portu de Chicago, in su norte connetet s'istadu a àteros portos de importu chi bessent in sos lagos mannos, cun s'ocèanu Atlànticu peri su frùmene Santu Larentzu e peri su frùmene Illinois cun su Mississippi. S'aeroportu internatzionale de sa tzitade est unu de is prus trafigados de su mundu. In sa parte tzentrale e meridionale de s'istadu s'agatant tzitades industriales pitias, ma susetotus coltivos. Medas fintzas is risursas naturales, comente carbone, linnàmene, petròliu.