Thiniscole/nugoresu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.



Articulu in nugoresu

Thiniscole est una tzitadina de sa costera orientale de sa Sardigna, in Provìntzia de Nùgoro, est su tzentru prus importante de sa Baronìa e jughet 11 492 bividores.[1]

Inoche sun naschitas personalitates importantes comente Luisu Ozzanu, politicu antifascista chi hata fundatu cun Emilio Lussu su Partitu Sardu - Partito Sardo d'Azione e chi est istatu senatore de sa Republica Italiana; Albinu Bernardini, iscritore e mastru de iscola chi comente educatore at collaboratu cun Gianni Rodari. Su nugoresu Salvatore Sirigu, jogatore de pallone est creschitu in Thiniscòle. Su cantante Vasco Rossi b'at passatu sa pitzinnia.

S'origine de su nùmene[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Segundu tzertos linguistas su nùmene est naschitu prima de sa dominatzione romana, pro su glottologo Massimo Pittau benit invetze da su latinu fīnis scholae (confine de corte); in logu est acostatu in manera paretimologica a fīnis colle (a sos pedes de sa collina).[2]

Istòria[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Tempus prenuragicu e nuragicu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Sos repertos de su tempus prenuragicu in sos territorios de Thiniscòle, bi sunt sos microliti petras geometricas in selce e de ossidiana de su tipu a trapezio e a mesaluna, chi podent facher risalire a su Neolitico Anticu Medio (6000 a.C.), sunt istatos picatos in passatu in sas dunasa de Capo Comino, in ue si podent mirare claras peadas de frequentatzione umana, galu de su Neolitico sa fazada de grutta de Elène Portiche in sa falata occidentale de Monte Lattu e in su terrinu in ghiru sunt aciapatos biculettos de vasos pintados e decoratos (secunda metade de su 5000 a.C.)

In sa punta e Mont'arbu sun presentes: nurache Sas Piperas, nurache de Punta 'e su pitzu e Bona fraule, nurache Concas, nuraghe sa Punta 'e sa Thurulia, nurache punta nurache, nurache punta su Ramasinu, e nurache punta Ischiriddè; grutta sa Prejone e s'orcu, grutta sa Conca ruja. In monte Lattu nurache sa Gurutta. A sos pedes de Monte Tintiri, ichinu a su caminu chi porta a sa Caletta su nurache Gorropis. Nurache sa Domo bianca, in ie un monumentu proprio in sa foce de su riu de Thiniscòle in su giardino de un'abitazione. Nurache Conca umosa, nurahce Paule 'e Luca e su bidditzolu de Rempellos ichinu a Bèrchida. Nurache Artora, s'estrema punta di Capo Comino a 158 m de altaria. Nurache Nidu de abile, a Capo Comino oie diruttu chin una punta de 126 m s.l.m.. Domus de Janas di Cuccuru 'e Janas in s'istrata provinciale intra Thiniscòle e Sa Caletta. Tumbas de sos Gigantes de su Piccante, di sas Colovranas e su Itichinzu intra Capo Comino e Irgoli.

Riferimentos[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

  1. Datu Istat Archiviadu su 16 nadale 2018 in s'Internet Archive. - Populatzione residente in su 31 de trìulas de su 2016.
  2. (IT) Comune di Siniscola, in ITALIAPEDIA. URL consultadu su 12 nadale 2021.