Jump to content

Sistema sanitàriu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu


Unu sistema sanitàriu (naradu in modu prus genèricu servìtziu sanitàriu) est s'organizatzione de persones, istitutziones e resursas pro frunire servìtzios de assistu sanitàriu a tutela de sa salude de sa populatzione.

In su mundu est presente una cantidade manna de sistemas sanitàrios. In carchi paisu sa sanidade est de su totu liberalizada e/o privatizada; in àteros est mandu ùnicu de sos guvernos a s'internu de s'istadu sotziale; in àteros ancora cuncurrent sistemas sanitàrios de tipu mistu, pùblicu e privadu. Comente e chi siat, sa pianificatzione de s'assistu sanitàriu est istada descrita s'ispissu comente a unu protzessu prus evolutivu chi non rivolutzionàriu.[1][2]

Piessìnnios, funtziones e punnas

[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Segundu s'Organizatzione Mundiale de sa Salude (OMS), sos obietivos de unu sistema sanitàriu sunt sa salude, rispòndere a sas aspetativas de sa populatzione e su costu ecuànime. S'avaloramentu de custos obietivos dipendet dae comente sos sistemas acumprint a bator funtziones importantes: sa promotzione de sa salude, sa generatzione de risursas, su finantziamentu e sa gestione.[3] Unu sistema sanitàriu podet èssere annotamala valutadu cun àteros paràmetros, comente sa calidade, s'atòliu, s'ammissibilidade a sas curas e su tratamentu ecuànime. In sos Istados Unidos sunt istadas introduidas, pro custu tipu de avaloramentu, sas "chimbe C" (the five C's): Costu, Cobertura, Cunsistèntzia, Cumplessidade e Cronitzitade.[4] Fundamentale, annotamala, est sa continuidade assistentziale.[5]

In s'UE, su deretu a s'assistu sanitàriu agatat fundamentu in sa Carta sotziale europea, art.13, e in sas Costitutziones de sa parte manna de sos Istados membros.

Ispèndios pro sa salude pro istadu

[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]

Custa istatìstica de gastos pro sa salude, cun sa pertzentuale de PIL istantziada pro onni istadu cada annu, est istada frunida dae sas Natziones Unidas.[6] Fintzas sa CIA (in su factbook suo) e sa Banca Mundiale nd'ant realizada una bastante pretzisa, e in su matessi annu.

Istadu
Gastos salude (%PIL) Annu de rif.
bandera Malta 17 2009
entula Istados Unidos de Amèrica 16 2009
bandera Mèssicu 14 2009
bandera Lesotho 13 2009
bandera Burundi 13 2009
bandera Sierra Leone 13 2009
bandera Timor Orientale 12 2009
bandera Kenya 12 2009
bandera Nauru 12 2009
bandera Moldàvia 12 2009
bandera Bèlgiu 12 2009
bandera Cuba 12 2009
Finlàndia Finlàndia 12 2009
bandera Geòrgia 12 2009
Portogallu Portogallo 12 2009
Svizzera Isvìtzera 11 2009
bandera Palau 11 2009
bandiera Repùblica Democràtica de su Congo 11 2009
bandera Àustria 11 2009
Cànada Canada 11 2009
bandera Bòsnia e Erzegòvina 11 2009
bandera Paisos Bàscios 11 2009
bandera Ghana 11 2009
bandera Costa Rica 11 2009
bandera Botswana 10 2009
bandera Gàmbia 10 2009
Sèrbia Sèrbia 10 2009
bandera Isvètzia 10 2009
bandera Tuvalu 10 2009
bandera Ispagna 10 2009
bandiera Norvegia 10 2009
bandera Zelanda Noa 10 2009
bandera Iraq 10 2009
bandera Figi 10 2009
bandera Argentina 10 2009
bandera Israele 10 2009
bandera Nicaràgua 10 2009
bandera Giapone 9 2009
bandera Mongòlia 9 2009
bandera Rennu Unidu 9 2009
bandera Islovènia 9 2009
bandera Ruanda 9 2009
Brasile Brasile 9 2009
bandera Austràlia 9 2009
bandera Sudàfrica 9 2009
bandera Islovàchia 9 2009
bandera Giamàica 9 2009
bandera Panamá 8 2009
bandera Uganda 8 2009
bandera Lìbanu 8 2009
Ungheria Ungheria 8 2009
bandera Cile 8 2009
bandiera Germània 8 2009
bandera Letònia 8 2009
bandera Guinea-Bissau 8 2009
bandera Saint Lucia 8 2009
bandera Malaìsia 8 2009
Lituània Lituania 8 2009
bandera Croàtzia 8 2009
bandera Andorra 8 2009
bandera Repùblica Tzeca 8 2009
Repùblica de s'Irlanda 8 2009
bandera Suriname 8 2009
bandera Mali 8 2009
bandera Grètzia 7 2009
bandera Afganistàn 7 2009
Bulgaria Bulgaria 7 2009
bandera Uruguay 7 2009
bandera Sudan 7 2009
bandera Honduras 7 2009
bandera Bahamas 7 2009
bandera Vietnam 7 2009
bandera Santu Marinu 7 2009
bandera São Tomé e Príncipe 7 2009
bandera Grenada 7 2009
bandera Paraguay 7 2009
bandera Polònia 7 2009
bandera Eritrea 7 2009
bandiera Danimarca 7 2009
bandera Ciàd 7 2009
bandera Ucraina 7 2009
bandera Samoa 7 2009
bandera Albania 7 2009
bandera Matzedònia de su Norte 7 2009
bandera Kuwait 7 2009
bandera Barbados 7 2009
bandera Turchia 7 2009
bandera Lìbia 7 2009
bandera Maurìtzius 7 2009
bandera Corea de su Sud 7 2009
bandera Laos 7 2009
bandera Gibuti 6 2009
bandera Colòmbia 6 2009
bandera Egitu 6 2009
bandera Burkina Faso 6 2009
bandera Eswatini 6 2009
bandera Tunisia 6 2009
bandera Tonga 6 2009
bandera Madagascàr 6 2009
bandera Niger 6 2009
bandera Repùblica Dominicana 6 2009
bandera Guinea 6 2009
bandera Guyana 6 2009
bandera Haiti 6 2009
bandera Gabòn 6 2009
bandera Saint Kitts e Nevis 6 2009
bandera Dominica 6 2009
bandera Togo 6 2009
bandera Namìbia 6 2009
bandera Algeria 6 2009
bandera Azerbaigiàn 6 2009
bandera Cambògia 6 2009
bandera Bielorùssia 6 2009
bandera Nigèria 6 2009
Nepal Nepal 6 2009
bandera Mozambicu 6 2009
bandera Senegal 6 2009
bandera Maurìtzius 6 2009
bandera Guatemala 6 2009
bandera Camerùn 6 2009
bandera Saint Vincent e sas Grenadinas 6 2009
bandera Trinidad e Tobago 6 2009
bandera Yemen 6 2009
bandera Bhutan 6 2009
bandera Indonèsia 6 2009
bandera Marrocu 6 2009
bandera Rùssia 5 2009
bandera Romania 5 2009
bandera Ìsulas Salomone 5 2009
bandera Tagikistàn 5 2009
bandera Uzbekistàn 5 2009
bandera Tanzània 5 2009
bandera Antigua e Barbuda 5 2009
Itàlia Itàlia 5 2009
bandera Costa de Avòriu 5 2009
bandera Aràbia Saudita 5 2009
bandera Ecuadòr 5 2009
bandera Bolìvia 5 2009
bandera Malawi 5 2009
bandera Zàmbia 5 2009
bandera Mònaco 5 2009
bandera Armènia 5 2009
bandera Angola 5 2009
bandera Tzina 5 2009
bandera Perù 5 2009
bandera Giordània 5 2009
bandera Bahrein 5 2009
bandera Repùblica Tzentrafricana 5 2009
bandera Estònia 4 2009
bandera Kazachistàn 4 2009
bandera Tailàndia 4 2009
bandera Islanda 4 2009
bandera Benin 4 2009
bandera Kirgizistàn 4 2009
bandera Lussemburgu 4 2009
bandera Vanuatu 4 2009
bandera Seychelles 4 2009
bandera Sri Lanka 4 2009
bandera Cabu Birde 4 2009
bandera El Salvadòr 4 2009
bandera Libèria 4 2009
bandera Iran 4 2009
bandera Singapore 4 2009
bandera Filipinas 4 2009
bandera Etiòpia 4 2009
bandiera Frantza 4 2009
bandera Comoras 3 2009
bandera Bangladesh 3 2009
bandera Belize 3 2009
bandera Kiribati 3 2009
bandera Pàpua Noa Guinea 3 2009
bandera Omàn 3 2009
bandera Brunei 3 2009
bandera Sìria 3 2009
bandera Emirados Àrabos Unidos 3 2009
bandera Pakistan 3 2009
Qatàr Qatar 3 2009
bandera Ìndia 2 2009
bandera Turkmenistàn 2 2009
bandera Guinea Ecuadoriale 2 2009
bandera Myanmar 2 2009
bandera Corea de su Norte 2 2009
  1. (EN) Health care system, Liverpool-ha.org.uk. URL consultadu su 2 nadale 2012.
  2. (EN) Getting there from here, New Yorker, 26 ghennàrgiu 2009. URL consultadu su 2 nadale 2012.
  3. (EN) World Health Report 2000 - Health systems: improving performance (Archive copy), World Health Organization. URL consultadu su 3 ghennàrgiu 2018 (archiviadu dae s'url originale su 28 ghennàrgiu 2014).
  4. (EN) William R. Brody, Health Care '08: What's Promised/What's Possible?, The Johns Hopkins University, 7 cabudanni 2007. URL consultadu su 2 nadale 2021.
  5. (EN) Richard I. Cook, M. Render; DD. Woods, Gaps in the continuity of care and progress on patient safety., in BMJ, vol. 320, nº 7237, martzu 2000, pp. 791-4, DOI:10.1136/bmj.320.7237.791, PMID 10720370.
  6. (IT) Spese per la salute per paese - Mappa del Mondo - Mondo, in www.indexmundi.com. URL consultadu su 21 ghennàrgiu 2022.